Την τελευταία δεκαετία έχει αυξηθεί ο αριθμός των ατόμων με μαθησιακές δυσκολίες που έχει εισαχθεί στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο αυξανόμενος αυτός αριθμός των φοιτητών με μαθησιακές δυσκολίες καθιστά αναγκαία τη διερεύνηση και την αντιμετώπιση των προκλήσεων και των δυσκολιών που αναδύονται με στόχο την πλήρη συμμετοχή τους στην ακαδημαϊκή ζωή και την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών τους.

Η συστηματική συμμετοχή του ατόμου σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα ήδη από πολύ μικρή ηλικία, έχει ως στόχο την καλλιέργεια ενός ευρέως φάσματος ακαδημαϊκών, κυρίως δεξιοτήτων. Η διαδικασία της μάθησης κατά την συμμετοχή σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα επιτρέπει στο άτομο να αποκτήσει γνώσεις και να αναπτύξει εκείνες τις δεξιότητες οι οποίες είναι απαραίτητες για την περαιτέρω εξέλιξη του. Ωστόσο, στο πλαίσιο της τυπικής εκπαίδευσης η μαθησιακή διαδικασία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη των δεξιοτήτων της γραφής και της ανάγνωσης σε προχωρημένο επίπεδο. Η ανάπτυξη των συγκεκριμένων ικανοτήτων φαίνεται να συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την εκπαιδευτική και την επαγγελματική εξέλιξη του ατόμου.

Στην πορεία της συμμετοχής τους σε περιβάλλοντα τυπικής εκπαίδευσης ορισμένα άτομα συναντούν δυσκολίες στην κατάκτηση των παραπάνω δεξιοτήτων και κατά συνέπεια στη μαθησιακή διαδικασία και την εκπαιδευτική τους εξέλιξη. Αυτές οι δυσκολίες στη μάθηση γίνονται εμφανείς σχετικά νωρίς, με την είσοδο του παιδιού στο εκπαιδευτικό σύστημα και το συνοδεύουν σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένας κλινικός όρος «ομπρέλα», ο οποίος αφορά τις διαφορετικού βαθμού δυσκολίες που εμφανίζονται στην γλώσσα, την ανάγνωση, τη γραφή και την αριθμητική, χωρίς αυτές οι δυσκολίες να οφείλονται σε νοητική υστέρηση ή σε άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες. Σε αυτές περιλαμβάνονται μια ανομοιογενής ομάδα διαταραχών , όπως η δυσλεξία, η δυσγραφία, η δυσαριθμησία, η δυσαναγνωσία, και η δυσορθογραφία,, οι οποίες έχουν  συγκεκριμένα κλινικά χαρακτηριστικά και είναι δυνατό να εκδηλώνονται σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου.

Προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές/τριες με μαθησιακές δυσκολίες

• Αντιμετωπίζουν μια κατάσταση που διαρκεί σε όλη τη ενήλικη ζωή τους και δεν εξαφανίζεται παρά την βελτίωση των δεξιοτήτων τους.
• Χρειάζονται εξατομικευμένες εκπαιδευτικές παρεμβάσεις, λόγω του διαφορετικού είδους και έντασης των προβλημάτων τους.
• Νιώθουν άγχος που συνδέεται, είτε με τις αρνητικές εμπειρίες που έχουν βιώσει στις προηγούμενες βαθμίδες εκπαίδευσης, είτε με την αγωνία τους για την επίδοση τους στο ακαδημαϊκό περιβάλλον.
• Αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη γραφή, την ορθογραφία, την ανάγνωση, την αριθμητική, την παραγωγή λόγου.
• Δυσκολεύονται στην συγκέντρωση, την οργάνωση και τη μελέτη.
• Παρουσιάζουν δυσκολίες στην καταγραφή και οργάνωση σημειώσεων και τη συγγραφή εργασιών.
• Δυσκολεύονται στην κατανόηση της ύλης και την απομνημόνευση και ανάκληση πληροφοριών.

Ψυχοσυναισθηματικές προκλήσεις

Το άτομο με μαθησιακές δυσκολίες εισάγεται στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση έχοντας διανύσει μια μακρά εκπαιδευτική πορεία. Έχει, ήδη, αντιμετωπίσει προκλήσεις και δυσκολίες που αφορούν, όχι μόνο τις εκπαιδευτικές του δεξιότητες, αλλά και τους τομείς της ψυχοσυναισθηματικής και κοινωνικής του ανάπτυξης. Στην καλύτερη των περιπτώσεων έχει διαπιστωθεί από πολύ νωρίς η μαθησιακή δυσκολία που αντιμετωπίζει και έχουν γίνει όλες οι απαραίτητες ενέργειες, ώστε να έχει την δυνατότητα να ανταποκριθεί πληρέστερα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ωστόσο, για αρκετά άτομα με δυσκολίες στη μάθηση δεν έχει γίνει έγκαιρη διάγνωση με αποτέλεσμα να μην έχουν προβλεφθεί οι απαραίτητες παρεμβάσεις και να υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις στην εξέλιξη των μαθησιακών, προσωπικών και κοινωνικών του δεξιοτήτων.

Πολύ συχνά σε αυτό το πλαίσιο τα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες βιώνουν μεγάλο άγχος και αισθήματα αποτυχίας λόγω των αρνητικών εμπειριών τους από τη συμμετοχή τους στην εκπαίδευση. Αισθάνονται ότι έχουν περιορισμένο έλεγχο σε αυτό που τους συμβαίνει και φοβούνται ότι δε θα τα καταφέρουν τόσο καλά ακαδημαϊκά όσο οι υπόλοιποι, με αποτέλεσμα να προσπαθούν λιγότερο και να έχουν μειωμένο κίνητρο επίτευξης. Επιπλέον, έχουν αντιμετωπίσει αρνητικές νοοτροπίες, ιδέες και στάσεις σε ότι αφορά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σε πολλά από τα πλαίσια που συμμετέχουν (σχολείο, οικογένεια, συνομήλικοι) με αποτέλεσμα οι ίδιοι να νιώθουν έλλειψη εμπιστοσύνης, ανασφάλεια , πλήθος αρνητικών συναισθημάτων και να δομείται μια ιδιαίτερη ψυχοσυναισθηματική κατάσταση. Οι πιθανές ψυχολογικές επιπτώσεις των μαθησιακών δυσκολιών μπορεί να επηρεάσουν ανασταλτικά την περαιτέρω εξέλιξη του ατόμου σε επίπεδο γνωστικό, ακαδημαϊκό, κοινωνικό αλλά και σε επίπεδο διαπροσωπικών σχέσεων. Είναι σημαντικό, επομένως, να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές σε επίπεδο στάσεων, συμπεριφορών, πολιτικών και παρεμβάσεων που θα υποστηρίξουν το άτομο με μαθησιακές δυσκολίες στην πορεία του και θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες του.

Υποστηρικτικά μέτρα και παρεμβάσεις  για φοιτητές με μαθησιακές δυσκολίες

Πέρα από τις νομοθετικές ρυθμίσεις και τις θεσμικές παρεμβάσεις που υλοποιούνται, είναι σημαντικό και στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση να ακολουθούνται καλές πρακτικές και να παρέχεται κατάλληλη υποστήριξη στα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες. Ορισμένες από αυτές μπορούν να είναι οι εξής:

• Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σχετικά με τις μαθησιακές δυσκολίες καθώς και αναγνώριση των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών που έχουν τα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες και του γεγονότος ότι αυτές διαρκούν σε όλη την ενήλικη ζωή τους.
• Ενημέρωση για τις θεσμικές υποχρεώσεις του Πανεπιστημίου προς τα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες.
• Παροχή ακαδημαϊκών διευκολύνσεων και εξατομικευμένου προγράμματος εκπαίδευσης.
• Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών που να αφορούν στην ακαδημαϊκή, προσωπική και επαγγελματική τους εξέλιξη.
• Χρήση υποστηρικτικών τεχνολογιών που διευκολύνουν τη μάθηση (π.χ. ηχογραφημένες διαλέξεις, οπτικοακουστικό υλικό).
• Μαθητοκεντρική προσέγγιση στη διδασκαλία, βοηθητική για τα άτομα αυτά και προσαρμογή των μεθόδων διδασκαλίας και των προγραμμάτων (σκελετοί παραδόσεων, περιεχόμενο μαθήματος εκ των προτέρων, ερωτήσεις μελέτης από τον διδάσκοντα, ενδιάμεσες εργασίες, τροποποίηση εξέτασης).
• Άμεση παροχή ακαδημαϊκής βοήθειας και καθοδήγηση σε αποτελεσματικές στρατηγικές μάθησης (στρατηγικές απομνημόνευσης, οργάνωσης χρόνου και μελέτης, τεχνικές καταγραφής σημειώσεων κλπ.).
• Δημιουργία υποστηρικτικών ομάδων μελέτης ή και ομάδων αυτοβοήθειας.

Τέλος, είναι σημαντικό να υπάρχει συνέχεια στην υποστήριξη και τις υποστηρικτικές υπηρεσίες που παρέχονται στα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες και κατά τη συμμετοχή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τα πανεπιστημιακά ιδρύματα έχουν ήδη αναγνωρίσει τις προκλήσεις που προκύπτουν από την αύξηση του αριθμού των φοιτητών με μαθησιακές δυσκολίες και έχουν κινητοποιηθεί ώστε να δημιουργήσουν τις απαραίτητες υποστηρικτικές πρακτικές οι οποίες θα συμβάλουν στην ακαδημαϊκή επιτυχία των ατόμων με μαθησιακές δυσκολίες με γνώμονα την ισότιμη πρόσβαση όλων στην εκπαίδευση και την ακαδημαϊκή ζωή.

Επικοινωνία

Τηλεφωνικό Κέντρο

(εξυπηρετεί τους φοιτητές και των τεσσάρων πόλεων όπου εδρεύει το Δ.Π.Θ.):

25310-39050 & 25310-39163

Email: dosyp@duth.gr

Διευθύνσεις

Κομοτηνή: Κτίριο Διοίκησης (Πρυτανεία), Πανεπιστημιούπολη

Αλεξανδρούπολη: Δήμητρας και Αλ. Παπαναστασίου (Παλιό Νοσοκομείο)

Ξάνθη: Νέο κτίριο κεντρικής βιβλιοθήκης (Αρχιτεκτονική), 1ος όροφος, Πανεπιστημιούπολη Κιμμερίων

Ορεστιάδα: Ευριπίδου 16 (Δίπλα στο Κέντρο Υγείας Ορεστιάδας)