Το παρόν ενημερωτικό δελτίο επικεντρώνει στις ενδείξεις συναισθηματικής δυσκολίας στους φοιτητές και πώς μπορεί κανείς να διαχειριστεί μία τέτοια κατάσταση. Γενικά, είναι σημαντικό να δοθεί προσοχή σε φοιτητές με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ψυχικής διαταραχής, κάτι το οποίο ενδεχομένως να αφορά μεταξύ άλλων και το ακαδημαϊκό προσωπικό. Μπορεί η επίλυση των προσωπικών δυσκολιών των φοιτητών να μην είναι ευθύνη του προσωπικού, ωστόσο φαίνεται ότι συχνά οι φοιτητές απευθύνονται στο ακαδημαϊκό προσωπικό για διάφορα θέματα που τους απασχολούν, επειδή προϋπάρχει μία σχέση εμπιστοσύνης και επικοινωνίας.

Για να περιγράψει κανείς τις συναισθηματικές δυσκολίες του, συνήθως χρησιμοποιεί εκφράσεις όπως π.χ. «έχω άγχος», «παθαίνω κρίσεις πανικού», «έχω κατάθλιψη» κ.τ.λ. Ωστόσο, χρειάζεται να γίνει η διάκριση ανάμεσα στην κατάσταση συναισθηματικής δυσφορίας που μπορεί να νιώθει κάποιος εξαιτίας ενός συγκεκριμένου στρεσογόνου γεγονότος και στις συμπεριφορές που αποτελούν συμπτωματολογία μίας πιο σοβαρής ψυχικής διαταραχής όπως είναι η κατάθλιψη ή το άγχος. Όλοι οι άνθρωποι στη καθημερινή τους ζωή έρχονται αντιμέτωποι με καταστάσεις που τους δυσκολεύουν και τους προκαλούν συναισθήματα άγχους, ανησυχίας, στεναχώριας, θλίψης. Αυτή η συναισθηματική δυσφορία είναι διαφορετική κατάσταση και πιο εύκολα διαχειρίσιμη σε σύγκριση με τα έντονα συμπτώματα μίας κλινικής κατάστασης, όπως είναι  οι διαταραχές του συναισθήματος ή οι αγχώδεις διαταραχές, τις οποίες δίνουν ως διαγνώσεις οι ειδικοί ψυχικής υγείας μετά από αξιολόγηση του ατόμου.

Η σημερινή γενιά φοιτητών προέρχεται στην πλειοψηφία της από ένα πολύ προστατευμένο και δομημένο περιβάλλον, με τους γονείς να έχουν την επίβλεψη των δραστηριοτήτων τους, κάτι που συνεχίζεται και στην φοιτητική περίοδο. Συνήθως, έρχονται στο πανεπιστήμιο κουβαλώντας τις προσδοκίες της οικογένειας για ακαδημαϊκή και – μακροπρόθεσμα –  επαγγελματική επιτυχία, η οποία αξιολογείται με βάση το τελικό αποτέλεσμα της προσπάθειάς τους και όχι με βάση το τι έχουν μάθει. Οι κοινωνικές και προσωπικές σχέσεις τους χτίζονται με τη διαμεσολάβηση της τεχνολογίας και των social media, με αποτέλεσμα να είναι έντονη η πίεση για τη δημιουργία πολλών σχέσεων και η ανάγκη για συμμόρφωση με την ομάδα συνομηλίκων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα συνήθως να δημιουργούν επιφανειακές σχέσεις, που αφενός δεν καλύπτουν τις συναισθηματικές τους ανάγκες και αφετέρου να νιώθουν πιο έντονα αισθήματα μοναξιάς, που συνήθως δυσκολεύονται να διαχειριστούν.

Ταυτόχρονα έρχονται να προστεθούν οι προκλήσεις που συνοδεύουν τους φοιτητές από εξελικτικής πλευράς. Οι φοιτητές βρίσκονται αναπτυξιακά στη φάση της «αναδυόμενης ενηλικιότητας», που σημαίνει ότι δεν είναι πλέον έφηβοι, αλλά δεν είναι και ολοκληρωμένοι ενήλικες. Αυτή η φάση συμπίπτει με την περίοδο των πανεπιστημιακών σπουδών και περιλαμβάνει πειραματισμούς και αλλαγές σε επίπεδο σκέψης και συμπεριφοράς σε όλους τους τομείς της ζωής ενός ανθρώπου, που καλείται να διαμορφώσει την ταυτότητά του ως ενήλικος. Καθώς το πεδίο στο οποίο κινούνται οι φοιτητές είναι η πανεπιστημιακή κοινότητα, οι πιέσεις του εξελικτικού σταδίου όπου βρίσκονται, είναι πιθανό να εκφραστούν μεταξύ άλλων και στο επίπεδο της ακαδημαϊκής ζωής τους.

Επιπλέον, χρειάζεται να λάβει κανείς υπόψη τις πιέσεις που μπορεί να βιώνουν οι φοιτητές εξαιτίας του γεγονότος ότι έχουν μεταβεί σε άλλη εκπαιδευτική βαθμίδα. Χρειάζεται να προσαρμοστούν σε ένα πλαίσιο, όπου δεν υπάρχει αυστηρά δομημένο πρόγραμμα στην καθημερινότητά τους, αλλά χρειάζεται οι ίδιοι να το δομήσουν. Καλούνται να λειτουργήσουν σε διαφορετικούς χρόνους από ότι είχαν συνηθίσει και να λάβουν αποφάσεις οι ίδιοι για τους εαυτούς τους. Χρειάζεται να δημιουργήσουν νέες κοινωνικές σχέσεις με νέους ανθρώπους, προερχόμενους από διαφορετικούς τόπους καταγωγής. Στις περιπτώσεις που σπουδάζουν μακριά από τον τόπο καταγωγής τους καλούνται να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα ζωής όπως η αλλαγή τόπου κατοικίας, η φροντίδα των προσωπικών αναγκών τους και ενός νοικοκυριού κ.τ.λ. χωρίς να έχουν την καθημερινή παρουσία των γονιών τους.

Όλοι οι παραπάνω παράγοντες είναι πιθανό να λειτουργήσουν επιβαρυντικά για τους φοιτητές και τελικά να βιώσουν διάφορες συναισθηματικές δυσκολίες. Με δεδομένο ότι τα μέλη ΔΕΠ έχουν συχνή επαφή με τους φοιτητές, ενδεχομένως να υποπέσουν στην αντίληψή τους κάποιες ενδείξεις συναισθηματικών δυσκολιών των φοιτητών τους όπως οι ακόλουθες:

• Αλλαγές στη συμπεριφορά τους ή στις ακαδημαϊκές επιδόσεις τους π.χ. κάποιος φοιτητής που παρακολουθεί τακτικά, να σταματά να έρχεται στα μαθήματα.
• Ξαφνικές αλλαγές σε συναισθηματικό επίπεδο π.χ. ξαφνικά κλάματα, έντονο άγχος, υπερβολικά συναισθηματικές αντιδράσεις.
• Αναφορές από τους ίδιους τους φοιτητές ή από φίλους τους ότι δεν νιώθουν ψυχολογικά καλά.
• Υπερβολική εξάρτηση από το ακαδημαϊκό ή διοικητικό προσωπικό του Τμήματος.
• Επαναλαμβανόμενα αιτήματα για ειδική μεταχείριση.
• Διασπαστικές συμπεριφορές μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας όπως π.χ. επιθετικότητα.
• Ενδείξεις χρήσης ουσιών π.χ. μυρωδιά αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών.

Σε μία τέτοια περίπτωση είναι σημαντικό:

• Να μιλήσει κανείς ιδιαιτέρως με τον φοιτητή.
• Να ακούσει κανείς προσεκτικά και χωρίς διάθεση κριτικής το πρόβλημα του φοιτητή.
• Να παραπέμψει τον φοιτητή στη Δομή Συμβουλευτικής και Προσβασιμότητας, όπου υπάρχει κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό για να διαχειριστεί το εκάστοτε πρόβλημα.
• Να αναγνωρίσει κανείς τα όρια της βοήθειας που μπορεί να προσφέρει στον φοιτητή και να ζητήσει υποστήριξη από το προσωπικό της Δομής Συμβουλευτικής και Προσβασιμότητας.

Επικοινωνία

Τηλεφωνικό Κέντρο

(εξυπηρετεί τους φοιτητές και των τεσσάρων πόλεων όπου εδρεύει το Δ.Π.Θ.):

25310-39050 & 25310-39163

Email: dosyp@duth.gr

Διευθύνσεις

Κομοτηνή: Κτίριο Διοίκησης (Πρυτανεία), Πανεπιστημιούπολη

Αλεξανδρούπολη: Δήμητρας και Αλ. Παπαναστασίου (Παλιό Νοσοκομείο)

Ξάνθη: Νέο κτίριο κεντρικής βιβλιοθήκης (Αρχιτεκτονική), 1ος όροφος, Πανεπιστημιούπολη Κιμμερίων

Ορεστιάδα: Ευριπίδου 16 (Δίπλα στο Κέντρο Υγείας Ορεστιάδας)