Η αγορά εργασίας, αν και αρκετά ανταγωνιστική, εάν προσεγγιστεί με μεθοδικό τρόπο μπορεί να προσφέρει αρκετές ποιοτικές ευκαιρίες καριέρας. Έτσι, είναι σημαντικό κάθε υποψήφιος να γνωρίζει τις δεξιότητες που θα αυξήσουν τις πιθανότητες πρόσληψης, αλλά κυρίως το πώς να προετοιμαστεί σωστά για να τις αποκτήσει.

Οι δεξιότητες  χωρίζονται στις τεχνικές (hard skills), όπως γνώση υπολογιστών, ξένων γλωσσών, χειρισμού μηχανημάτων κ.α. και στις κοινωνικές δεξιότητες (soft skills),οι οποίες σύμφωνα με έρευνες (περισσότερα στο τέλος του κειμένου) είναι πιο σημαντικές από τις τεχνικές, κάτι που μεταφράζεται σε περισσότερες πιθανότητες πρόσληψης και αύξησης μισθού. Η παγίδα των κοινωνικών δεξιοτήτων σε σχέση με τις τεχνικές, είναι ότι πολλοί θεωρούν πως οι πρώτες είναι “αόρατες”, ενώ οι δεύτερες αποδεικνύονται με πιστοποιητικά. Ενώ αυτό ισχύει ως έναν βαθμό, η αλήθεια είναι πως ένα έμπειρο στέλεχος ανθρώπινου δυναμικού, μπορεί να λειτουργήσει ως ένα αρκετά ακριβές “πιστοποιητικό” κοινωνικών δεξιοτήτων, κάτι που σημαίνει πως η ειλικρινής προετοιμασία για αυτές τις δεξιότητες είναι μονόδρομος.

“Οι κοινωνικές δεξιότητες ήταν κάτι το οποίο ήξερα πως δεν ήταν το ατού μου, γι’ αυτό όσο αναζητούσα εργασία, προσπαθούσα να τις εξελίξω. Ήταν μία αρκετά εσωτερική διαδικασία που ορισμένες φορές με δυσκόλευε, αλλά βλέποντας πλέον τα οφέλη είμαι σίγουρος πως δεν θα είχα τόσο επιτυχημένη επαγγελματική πορεία, εάν συνέχιζα να τις αγνοώ..”

-Γ. Μεταπτυχιακή φοιτήτρια ΔΠΘ

Μία πολύ σημαντική δεξιότητα είναι αυτή της επικοινωνίας που είναι η δυνατότητα του ατόμου να εστιάσει απόλυτα σε όλα όσα αναφέρει ο συνομιλητής του, να κατανοήσει ακριβώς το μήνυμα και τις πληροφορίες που προσπαθεί να του μεταφέρει και να τις χρησιμοποιήσει ώστε να δώσει την κατάλληλη απάντηση. Η απάντηση με την σειρά της θα πρέπει να δίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε ο συνομιλητής να μπορεί να την επεξεργαστεί και να την κατανοήσει με ευκολία. Η επικοινωνία στην εργασία μπορεί να είναι λεκτική (διάλογος, meeting) ή και γραπτή (email, chat, επιστολή κ.α.) με συνάδελφο, προϊστάμενο, πελάτη κοκ.

Μια άλλη δεξιότητα είναι αυτή της ενσυναίσθησης η οποία  ορίζεται ως η ικανότητα ενός ατόμου να κατανοήσει και να συνδεθεί αληθινά με τα συναισθήματα κάποιου άλλου, χωρίς να σκέφτεται τα δικά του. Συχνά αναφέρεται και ως συναισθηματική νοημοσύνη. Εργαζόμενοι που διαθέτουν ενσυναίσθηση μπορούν να κατανοήσουν πιο εύκολα την οπτική γωνία των συναδέλφων ή πελατών τους, και να μπουν στη θέση τους. Αυτό τους κάνει να σεβαστούν τις ιδέες τους και να δείξουν πραγματικό ενδιαφέρον για την κατάσταση ή τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει η άλλη πλευρά. Η δεξιότητα αυτή έχει θετική  επιρροή σε άλλες δεξιότητες όπως η ομαδικότητα και η επικοινωνία, είναι αδιαμφισβήτητη, αφού όλες βασίζονται στην αλληλοκατανόηση.

Η δεξιότητα της  προσαρμοστικότητας στο εργασιακό περιβάλλον, ορίζεται ως η ικανότητα του υπαλλήλου να μπορεί να μάθει νέες ικανότητες και συμπεριφορές όσο οι συνθήκες που γνώριζε, αλλάζουν. Η σημασία της προσαρμοστικότητας αυξάνεται ολοένα και περισσότερο, αφού οι ραγδαίες εξελίξεις αναγκάζουν τις εταιρείες να μεταβάλλουν αρκετά συχνά την λειτουργία τους, εξαιτίας τεχνολογικών, στρατηγικών και άλλων αλλαγών. Ένας ευέλικτος υπάλληλος εμπνέει εμπιστοσύνη στους γύρω του.

Οι δεξιότητες ομαδικότητας είναι οι δυνατότητες εκείνες που επιτρέπουν στον εργαζόμενο να συνεργάζεται καλά με άλλους. Απαιτούνται πάντα είτε κατά τη διάρκεια συζητήσεων, είτε κατά την συμμετοχή του σε μία ομάδα που πρέπει να παράγει κάποια αποτελέσματα. Το πόσο ομαδικός είναι ένας επαγγελματίας κρίνεται από την ικανότητά του να ενσωματώνεται εύκολα στην ομάδα και να την βοηθά να φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα γρήγορα, εύκολα και σωστά.

Η επιρροή είναι η δεξιότητα αυτή που επιτρέπει σε έναν εργαζόμενο να μεταβάλλει και να διαμορφώσει την συμπεριφορά και τις ιδέες των υπολοίπων. Η επιρροή σχετίζεται μεν με τις ικανότητες ενός ατόμου να πείσει, να επικοινωνήσει, να λύσει κρίσεις, να διαπραγματευτεί επιτυχημένα, ωστόσο επεκτείνεται πολύ περισσότερο από αυτό.

Οδηγός Βελτίωσης Κοινωνικών Δεξιοτήτων

Όλες οι κοινωνικές μας δεξιότητες μπορούν να βελτιωθούν με σωστή μέθοδο και εξάσκηση, σε όλες τις κοινωνικές σου συναναστροφές. Ακολουθούν μερικοί τρόποι με τους οποίους θα «ακονίσεις» τα soft skills σου και θα αυξήσεις όχι μόνο τις πιθανότητες πρόσληψης, αλλά και την αποτελεσματική συνεργασία με τους συναδέλφους σου, αφού προσληφθείς.

• Διάλογος : Επιδίωξε με κάθε ευκαιρία να συμμετέχεις σε διαλόγους με φίλους, οικογένεια, συμφοιτητές, καθηγητές και γνωστούς. Άκουσε προσεκτικά τις πληροφορίες που σου μεταφέρουν και δώσε μικρές και περιεκτικές απαντήσεις,οι οποίες ωφελούν τον διάλογο και δεν είναι μονολεκτικές. Προσέγγισε όσα λέγονται και από την δική τους πλευρά, αφαιρώντας προσωπικές σου προκαταλήψεις,οι οποίες εμποδίζουν την αλληλοκατανόηση. Έτσι, εκτός από την επικοινωνιακότητα,θα βελτιώνεις σιγά-σιγά και την ενσυναίσθησή σου.
• Ομάδες : Συμμετέχοντας σε ομάδες, έχεις την ευκαιρία να βελτιώσεις δεξιότητες όπως η επιρροή, η ομαδικότητα, η επικοινωνία και η ενσυναίσθηση. Ακόμα και με την παρέα σου το να κανονίσετε πού θα βγείτε βόλτα, πότε θα πάτε διακοπές αποτελεί μία ομαδική διεργασία που σου δίνει την ευκαιρία να βελτιώσεις κοινωνικές δεξιότητες. Άκουσε και λάβε υπόψιν τις ικανότητες, τα συναισθήματα και τις απόψεις όλων σε ό,τι προτείνεις και να είσαι δεκτικός/η σε υποχωρήσεις. Εάν εντοπίσεις κάποιο πρόβλημα συνεννόησης προσπάθησε να το διευθετήσεις με ηρεμία. Αθλητικές, πολιτιστικές και άλλες ομάδες, όπως και ομαδικές εργασίες στην σχολή σου είναι ακόμα καλύτερες ευκαιρίες βελτίωσης, αφού εκεί η ομάδα αποτελείται από πολλά διαφορετικά άτομα, τα οποία δεν γνωρίζεις πολύ καλά. Είναι δηλαδή μία αρκετά ικανοποιητική προσομοίωση του εργασιακού χώρου.
• Προσπάθησε να γνωρίσεις και να συνδεθείς με άτομα που διαθέτουν διαφορετικά κοινωνικά χαρακτηριστικά από τα δικά σου. Θα καταφέρεις να αναγνωρίζεις τελείως διαφορετικά βιώματα από αυτά που έχεις συνηθίσει, οπότε θα σου είναι πιο εύκολο να μπεις στην θέση άλλων ανθρώπων. Έτσι, θα καταφέρεις να βελτιώσεις την δεξιότητα της ενσυναίσθησης και την επικοινωνιακότητά σου.
• Δώσε βάση σε μαθήματα της σχολής σου που απαιτούν ανάπτυξη λογικών και σωστά ιεραρχημένων επιχειρημάτων, τα οποία θα είσαι σε θέση να υποστηρίξεις, είτε γραπτώς, είτε μέσω παρουσίασης. Θα βελτιώσεις την δυνατότητα επιρροής σου, αφού θα συνηθίσεις να καταβάλλεις την εσωτερική προσπάθεια που απαιτείται ώστε,όχι απλά να βρίσκεις λύσεις, αλλά να μπορείς να τις εκφράσεις και με ορθό λεκτικό ή γραπτό τρόπο.
• Πρακτική άσκηση : Εκτός από την…πολυπόθητη πρώτη επαγγελματική εμπειρία, η πρακτική άσκηση μπορεί να σου προσφέρει πολύ περισσότερα εάν την δεις ως την τέλεια ευκαιρία να δοκιμάσεις και να εξελίξεις τις κοινωνικές σου δεξιότητες. Παρατήρησε και εξερεύνησε το σκεπτικό των συναδέλφων σου. Ακόμα και αν δεν συμμετέχεις σε συζητήσεις, παρακολούθησε ώστε να συνηθίσεις να μετατρέπεις σε πληροφορίες ό,τι ακούς. Προσπάθησε να αναλάβεις πολλά και διαφορετικά project ώστε να βελτιώσεις την προσαρμοστικότητά σου. Επιδίωξε να συμμετέχεις ενεργά σε ομάδες και να συνδεθείς με τους συναδέλφους μέσω διαλόγου και ενεργητικής ακρόασης όταν αντιμετωπίζουν κάποια δυσκολία.
• Ενημερώσου για τις τάσεις γύρω από τον επαγγελματικό σου κλάδο και εξοικειώσου με σχετικά εργαλεία, όπως κάποιο σχετικό επαγγελματικό λογισμικό. Θα δείξει σε δυνητικούς εργοδότες πως είσαι προσαρμοστικό και ευέλικτο άτομο που ενδιαφέρεται ειλικρινά για νέες προκλήσεις.
• Αμφισβήτησε τις μεθόδους και το επίπεδο γνώσης σου, καθώς η υπερβολική σιγουριά για την αξία όσων γνωρίζουμε ήδη, συνοδεύεται από απροθυμία για εκμάθηση νέων δεξιοτήτων και στασιμότητα.
• Δέξου τα λάθη ως κάτι φυσιολογικό όταν μαθαίνεις κάτι νέο. Εάν εξοικειωθείς με αυτή την πραγματικότητα, θα καταφέρεις να συνεχίσεις να προσπαθείς να προσαρμοστείς, χωρίς να απογοητευτείς και να τα παρατήσεις με την πρώτη δυσκολία.
• Κάνε αυτοκριτική για τις κοινωνικές σου δεξιότητες. Πάρε την γνώμη κοντινών σου ανθρώπων. Όποιο και να είναι το αποτέλεσμα της αυτοκριτικής χρειάζεται να θυμάσαι πως κανείς δεν θα είναι τέλειος ή επαρκής σε όλες αυτές τις δεξιότητες. Το βασικό είναι να αξιολογείς ανά τακτά διαστήματα την κατάστασή τους και να κάνεις τις παραπάνω ενέργειες ώστε να τις βελτιώσεις.

Μπορείς να χρησιμοποιείς τον παραπάνω οδηγό ως ένα πρώτο, βασικό εγχειρίδιο των κοινωνικών σου δεξιοτήτων, αλλά και ως ένα σημείο αναφοράς στο οποίο θα επιστρέφεις προκειμένου να αξιολογείς την εξέλιξή σου. Τέλος, είναι σημαντικό να θυμάσαι πως οι κοινωνικές δεξιότητες, σε αντίθεση με τις τεχνικές, αξιολογούνται αρκετά υψηλά, γίνονται εύκολα αντιληπτές από όλους, βελτιώνουν την επαγγελματική και προσωπική σου ζωή, ενώ αποτελούν ένα κλειδί ευκαιριών το οποίο έχει ισχύ σε όσες εταιρείες και να εργαστείς.