Παρόλο που ζούμε σε μία εποχή που η τεχνολογία μας φέρνει όλο και πιο κοντά και η επικοινωνία είναι πιο εύκολη από ποτέ, όλο και περισσότεροι άνθρωποι πλήττονται από μοναξιά.
Η μοναξιά είναι ένα συναίσθημα που όλοι έχουμε βιώσει ή θα βιώσουμε κάποια στιγμή στην ζωή μας, άλλοι σε μεγαλύτερο και άλλοι σε μικρότερο βαθμό. Η μοναξιά είναι διαφορετική από την μοναχικότητα, καθώς η δεύτερη αποτελεί επιλογή και δεν επιδρά αρνητικά στο άτομο. Το άτομο, δηλαδή, επιλέγει να περνάει τον χρόνο μόνο του ή με περιορισμένη κοινωνική δραστηριότητα και νιώθει μια χαρά με αυτό.
Αντίθετα η μοναξιά είναι μία χρόνια κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική και σωματική υγεία του ατόμου και να το εξουθενώσει σε συναισθηματικό και ψυχολογικό επίπεδο. Η μοναξιά είναι κάτι βαθύτερο από το να μην έχει κάποιος/α κοινωνική ζωή ή φίλους. Κάποιες φορές μπορεί να υπάρχει κοινωνικός περίγυρος, αλλά το άτομο συνεχίζει να νιώθει μόνο.
«Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου είμαι μόνη και απομονωμένη. Περνάω τον χρόνο μου στο σπίτι καθώς δεν έχω παρέες να βγω. Νιώθω ότι δεν θα μπορέσω ποτέ να κάνω φίλους όπως όλοι οι συνομήλικοί μου. Με θλίβει όλο αυτό.»
Ν., φοιτήτρια στο Δ.Π.Θ., 19 ετών
«Συνεχώς βρίσκω δικαιολογίες όταν μου προτείνουνε να βγω για να το αποφύγω. Μου φαίνεται δυσβάσταχτο το να βρεθώ με κόσμο. Ταυτόχρονα μένοντας μόνη νιώθω θλιμμένη. Νιώθω ότι η μοναξιά μου με ρουφάει και δεν μπορώ εύκολα να βρω τρόπο να βγω από αυτήν.»
Θ., φοιτήτρια στο Δ.Π.Θ., 22 ετών
Είναι μια ψυχολογική κατάσταση συχνά βαθιά ριζωμένη. Συνδέεται με αρνητικές σκέψεις που φέρει το άτομο, καθώς και με αρνητικά συναισθήματα που νιώθει, όπως ανεπάρκεια, ενοχή, ντροπή, απογοήτευση και ματαίωση. Διακατέχεται από απαισιόδοξη στάση και έλλειψη ελπίδας για ενδεχόμενη δημιουργία σχέσεων. Νιώθει απομονωμένο και αποκομμένο από τους άλλους και συχνά και από τον ίδιο τον εαυτό του.
Η μοναξιά συχνά συνοδεύεται από άλλα αρνητικά συναισθήματα όπως άγχος και κατάθλιψη. Χαρακτηριστικά όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η ανασφάλεια, η αρνητική αυτοεικόνα, η έλλειψη αυτοπεποίθησης και το αίσθημα αναξιότητας ενισχύουν την εμφάνισή της και την παρουσία της στην ζωή του ατόμου.
«Νιώθω ότι κάτι δεν πάει καλά με εμένα. Γιατί για τους άλλους είναι τόσο εύκολο, ενώ εγώ δυσκολεύομαι τόσο; Φοβάμαι να προσεγγίσω τους άλλους γιατί νιώθω ότι δεν είμαι αρκετά καλός και δεν έχω τίποτα ενδιαφέρον να πω. Έχω κουραστεί όμως να νιώθω τόσο μόνος. »
Β., φοιτητής στο Δ.Π.Θ., 21 ετών
Η αντιμετώπισή της μπορεί να φαντάζει δύσκολη, όμως υπάρχουν πολλοί τρόποι και ιδέες που μπορούν να βοηθήσουν στην αλλαγή της κατάστασης. Ακολουθούν ορισμένες προτάσεις που μπορεί να φανούν χρήσιμες σε όσους βιώνουν το αίσθημα της μοναξιάς:
- Δοκιμάστε κάτι καινούριο.
Μπορείτε να δοκιμάσετε καινούριες δραστηριότητες, να αποκτήσετε ένα νέο χόμπι, να μάθετε μια ξένη γλώσσα, να ασχοληθείτε με ένα άθλημα ή μια καλλιτεχνική δραστηριότητα ή με τον εθελοντισμό. Με τον τρόπο αυτό θα κινητοποιηθείτε αλλά θα έχετε και την ευκαιρία να γνωρίσετε καινούριους ανθρώπους με τους οποίους θα έχετε ήδη κάποια κοινά ενδιαφέροντα.
- Κάντε μικρά βήματα.
Ξεκινήστε με μικρά βήματα ώστε να νιώσετε άνετα σταδιακά. Το να βγαίνετε από το σπίτι καθημερινά έστω και για λίγο για τις καθημερινές δουλειές είναι ένας τρόπος να μην κλείνεστε.
- Φροντίστε τις υπάρχουσες σχέσεις σας.
Διατηρήστε ή ενδυναμώστε τις συνδέσεις σας με τα άτομα με τα οποία νιώθετε καλά και κοντά. Διατηρήστε την επικοινωνία μαζί τους, κρατήστε τηλεφωνική επαφή και προγραμματίστε συναντήσεις μαζί τους. Μην διστάζετε να προτείνετε πράγματα ή να είστε αυτοί που ξεκινούν την επικοινωνία.
- Μιλήστε για το αίσθημα της μοναξιάς που βιώνετε.
Οι άλλοι δεν είναι εύκολο να μας στηρίξουνε εάν δεν γνωρίζουνε το πως αισθανόμαστε. Συχνά είναι δύσκολο το να ανοιχτούμε και να μιλήσουμε για τα όσα νιώθουμε. Μην πιέζετε τον εαυτό σας, πάρτε τον χρόνο σας και μοιραστείτε στον βαθμό που θέλετε με το άτομο με το οποίο νιώθετε εσείς άνετα. Το να μοιραστείτε και να εξωτερικεύσετε αυτά που σκέφτεστε και νιώθετε είναι ένα σημαντικό βήμα και φέρει ανακούφιση.
- Φροντίστε τον εαυτό σας.
Ο καλός ύπνος, η σωστή διατροφή και η άσκηση συμβάλλουν σημαντικά όχι μόνο στην σωματικά αλλά εξίσου και στην ψυχική υγεία και στο πως νιώθουμε. Χρειάζεται να μην παραμελούμε τις βασικές μας ανάγκες ώστε να έχουμε ακόμη μεγαλύτερη ενέργεια και θετική διάθεση.
- Εκμεταλλευτείτε εποικοδομητικά τον χρόνο με τον εαυτό σας.
Διαβάστε ένα βιβλίο, δοκιμάστε μια καινούρια συνταγή, δείτε μια ωραία ταινία, οργανώστε τον χώρο σας. Ή απλά χαλαρώστε. Δείτε τον χρόνο που περνάτε μόνοι/ες σαν κάτι θετικό, μια ευκαιρία να κάνετε ό,τι απολαμβάνετε, να βάλετε τις σκέψεις σας σε τάξη, να ξεκουραστείτε.
- Αποβάλλετε αρνητικές συνήθειες, σκέψεις, σχέσεις.
Απομακρύνετε άτομα και σχέσεις που νιώθετε ότι δεν λειτουργούν προς όφελός σας. Προσπαθήστε να αποβάλλεται αρνητικές σκέψεις που κάνετε για τον εαυτό σας και να τις αντικαταστήσετε με θετικές και ενδυναμωτικές.
- Απευθυνθείτε σε ειδικό.
Εάν νιώθετε πως η μοναξιά που βιώνετε σας δυσκολεύει και σας εμποδίζει να ανταπεξέλθετε στην καθημερινότητά σας και να έχετε την ζωή που θέλετε, τότε θα μπορούσατε να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Μέσα από την διαδικασία της συμβουλευτικής θα μπορούσατε να αναγνωρίσετε και να αντιμετωπίσετε τις όποιες αγκυλώσεις και εμπόδια. Στην Δομή Συμβουλευτικής και Προσβασιμότητας φοιτητών Δ.Π.Θ. υπάρχουν ειδικοί επαγγελματίες που θα μπορούσαν να σας βοηθήσουνε εάν αντιμετωπίζετε δυσκολίες.
Η ικανοποίηση στην ζωή βασίζεται εξίσου στην καλή σχέση με τον εαυτό και στις καλές σχέσεις με τους άλλους. Στην ανάγκη για μοναχικότητα και στην ανάγκη για αλληλεπίδραση και εξωστρέφεια. Είναι σημαντικό να βρεθεί η ισορροπία ανάμεσα στις δύο αυτές πλευρές.