Τι είναι η συναισθηματική ανθεκτικότητα;

Όλοι έχει χρειαστεί κάποια στιγμή στην πορεία της ζωής μας να αντιμετωπίσουμε δύσκολες καταστάσεις οι οποίες μας επηρέασαν σημαντικά. Αυτές οι δυσχέρειες που πιθανόν μας φέρνουν κάποιες φορές στα όρια των δυνατοτήτων μας «απαιτούν» τέτοιες δεξιότητες από εμάς οι οποίες μας βοηθούν να βρίσκουμε τη δύναμη να «ξανασηκωθούμε». Η συναισθηματική ανθεκτικότητα αναφέρεται ακριβώς σε αυτή μας την ικανότητα να ανακάμπτουμε από δύσκολες εμπειρίες και να τις αντιμετωπίζουμε με ευελιξία, αναπτύσσοντας παράλληλα ένα βοηθητικό τρόπο σκέψης. Πρόκειται για τη δυνατότητα μας να επανερχόμαστε και να προχωράμε παρά τις προκλήσεις και να αναπτύσσουμε αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης και προσαρμογής στις αντιξοότητες. Συναισθηματική ανθεκτικότητα σημαίνει διαχειρίζομαι τα συναισθήματα μου και τις αντιδράσεις μου στο στρες ώστε να επανακάμψω, σημαίνει σηκώνομαι όταν πέσω και όχι δεν πέφτω ποτέ. Είναι μια σημαντική δεξιότητα ζωής η οποία μας δίνει την δυνατότητα να ανταποκριθούμε στη κρίση  και μπορεί να καλλιεργηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας.

Από που θα καταλάβω ότι έχω συναισθηματική ανθεκτικότητα;

• Συνήθως νιώθω ότι τα βγάζω πέρα με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζω
• Αναγνωρίζω ότι βιώνω τα αρνητικά συναισθήματα που έχω και συνδέονται με την κατάσταση χωρίς ωστόσο να παραλύω
• Όποτε δυσκολεύομαι νιώθω ότι έχω άτομα στα οποία μπορώ να στραφώ
• Διαχειρίζομαι τα συναισθήματα μου και τις αντιδράσεις με τρόπο που να μπορώ να είμαι λειτουργικός
• Είμαι ευέλικτος και βλέπω την αλλαγή ως μια ευκαιρία και όχι ως μια σοβαρή απειλή
• Βλέπω τις δυσκολίες ως μια πρόκληση και προσπαθώ να λύσω το πρόβλημα ενεργητικά
• Μέσω του αναστοχασμού της κατάστασης αξιοποιώ τις δυσκολίες για να βελτιωθώ
• Διατηρώ και ενισχύω την αυτοπεποίθηση και την αυτοαποτελεσματικότητα μου- συνεχίζω να μαθαίνω και να εξελίσσομαι
• Φροντίζω τις διαπροσωπικές μου σχέσεις και ενισχύω τις κοινωνικές μου δεξιότητες
• Διατηρώ μια αισιόδοξη ματιά προς την ζωή και είμαι ένα άτομο ενθουσιώδες, ζωντανός, δραστήριο, γεμάτο ενέργεια και περιέργεια, ανοιχτό σε καινούργιες εμπειρίες
• Καλλιεργώ ενεργά θετικά συναισθήματα, χρησιμοποιώ το χιούμορ στα πράγματα και τον θετικό τρόπο σκέψης και βρίσκω τρόπους να χαλαρώνω

Πως μπορώ να ενισχύσω την συναισθηματική ανθεκτικότητα μου;

Για να αναπτύξουμε ως άτομα συν τω χρόνω τη δεξιότητα της συναισθηματικής ανθεκτικότητας είναι χρήσιμο να μπούμε σε μια διαδικασία αναστοχασμού για τον εαυτό μας κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε μια αντίξοη στεσογόνα για εμάς συνθήκη. Αυτή η σημαντική διαδικασία της επίγνωσης και της αξιολόγησης των σκέψεων, των συναισθημάτων και των συμπεριφορών μας σε σχέση με μια κατάσταση θα μας επιτρέψει να αποκτήσουμε βαθύτερη γνώση του εαυτού και πληρέστερη κατανόηση της αντίξοης συνθήκης. Έτσι θα δώσουμε την ευκαιρία στον εαυτό μας να αναλογιστούμε τις στρατηγικές αντιμετώπισης των δυσκολιών που διαθέτουμε, τους πόρους στήριξης, τα προσωπικά μας αποθέματα, τις δεξιότητες συναισθηματικής αυτορρύθμισης και τον τρόπο σκέψης μας και να παρέμβουμε με τέτοιο τρόπο ώστε να αυξήσουμε τη συνολική μας ικανότητα ανθεκτικότητας.

Θέτοντας στόχους. Με αυτό τον τρόπο επικεντρωνόμαστε στο μέλλον και  δίνουμε στον εαυτό μας ένα εσωτερικό κίνητρο και εστιάζουμε σε κάτι θετικό κάτι που μας ενδυναμώνει και μας δίνει κάτι να προσμένουμε όταν αντιμετωπίζουμε προβλήματα.

Ευέλικτη σκέψη. Προσπαθώ να κατανοήσω ότι κάποια πράγματα είναι πέρα από τον έλεγχο μου, να σταματήσω να ανησυχώ και να εμμένω σε αυτά που δεν μπορώ να κάνω κάτι για να τα διορθώσω και φροντίζω να επικεντρωθώ σε όσα μπορώ εγώ να επηρεάσω.

Θετική σκέψη. Το να σκεφτόμαστε θετικά και να καλλιεργούμε θετικά συναισθήματα μας γεμίζει δύναμη και είναι μια δεξιότητα την οποία μπορούμε να μάθουμε και να την αναπτύξουμε σταδιακά εξασκώντας τον εαυτό μας να εστιάζει στα θετικά και στα όσα έχουμε πετύχει.

Ισχυρές σχέσεις και σύνδεση με τους άλλους. Φροντίσουμε τις σχέσεις μας και φροντίζουμε όταν τα πράγματα δυσκολεύουν να λαμβάνουμε υποστήριξη από τα σημαντικά για εμάς άτομα είτε είναι φίλοι είτε η οικογένεια.

Αναγνώριση και διαχείριση συναισθημάτων. Μαθαίνουμε να αντιλαμβανόμαστε, να αξιολογούμε και να εκφράζουμε τα συναισθήματα μας αποκτώντας έτσι καλύτερη κατανόηση του συναισθηματικού μας κόσμου η οποία θα μας επιτρέψει να τα διαχειριζόμαστε αποτελεσματικότερα και θα διευκολύνει την συναισθηματική μας ανάπτυξη και την ψυχική μας ευημερία.

Διαχείριση του στρες. Αναπτύσσοντας αποτελεσματικές στρατηγικές χαλάρωσης και αντιμετώπισης του άγχους μας επιτρέπει να δημιουργούμε μια συναισθηματική ισορροπία όπου η ζυγαριά θα γέρνει προς τα θετικά συναισθήματα χωρίς να κυριαρχεί το στρες το οποίο πυροδοτεί αντιδράσεις και συμπεριφορές που δε μας βοηθούν να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες.

« Όταν ήρθα να σπουδάσω ήταν ένα σημείο καμπής για εμένα. Αυτή η αρχή συνέπεσε με τόσες προσωπικές δυσκολίες…ένιωσα ότι  ζωή μου άλλαξε τόσο δραστικά προς το χειρότερο. Αυτές οι δυσκολίες με κατέβαλαν πολύ, επανήλθα  όμως όταν συνειδητοποίησα ότι δεν μπορώ να ελέγξω τις δυσκολίες που θα έρθουν αλλά μπορώ να ελέγξω τον τρόπο που σκέφτομαι για αυτές και τις επιλογές που θα κάνω.»

Π. 21 ετών, φοιτητής Δ.Π.Θ.