Η έννοια της απώλειας συνδέεται συνήθως με τον θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου. Δεν είναι, όμως, αυτή η μόνη περίπτωση απώλειας και αποχωρισμού. Απώλεια σημαίνει το να χάνω κάτι ή κάποιον.
Οι απώλειες είναι μέρος της ζωής μας από την πρώτη στιγμή της ύπαρξής μας. Γεννιόμαστε αποχωρίζοντας την μήτρα μέσα στην οποία μεγαλώνουμε. Στην συνέχεια, απογαλακτιζόμαστε από την μητέρα μας, αποχωριζόμαστε την οικογενειακή εστία ξεκινώντας το σχολείο, από το σχολείο περνάμε στο πανεπιστήμιο, από την πόλη όπου ζούμε σε κάποια άλλη, από την εφηβεία στην ενήλικη ζωή. Αλλάζουν οι φιλίες μας και κάνουμε παρέα με νέα άτομα, τελειώνουν έρωτες και παίρνουν την θέση τους άλλοι. Φεύγουμε από δουλειές, αλλάζουμε επάγγελμα, μετακομίζουμε σε διαφορετικό σπίτι. Κάνουμε παιδιά που κάποια στιγμή φεύγουν από το σπίτι, βγαίνουμε στην σύνταξη, χάνουμε την νιότη μας έρχονται τα γηρατειά. Απώλεια είναι η ανεργία, το διαζύγιο, η ασθένεια, η μετανάστευση, η αποξένωση.
Κάθε απώλεια αποτελεί μετάβαση από μία πρότερη κατάσταση σε μία άλλη καινούρια. Κάθε αλλαγή είναι απώλεια και κάθε απώλεια είναι αλλαγή, αφού κάτι παύει να υπάρχει όπως το ξέραμε ως την στιγμή εκείνη και δίνει την θέση του σε κάτι νέο. Κάτι αφήνουμε πίσω και αυτό πολλές φορές μας δυσκολεύει και μας προκαλεί έντονα συναισθήματα.
«Δυσκολεύομαι με τον χωρισμό των γονιών μου. Έχουν περάσει 6 μήνες από τότε που ο πατέρας μου έφυγε από το σπίτι και δεν έχω ακόμη προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα. Μου φαίνεται πολύ περίεργο ότι πλέον ζει αλλού και ότι φέτος θα κάνουμε γιορτές χωριστά. Νιώθω ότι η οικογένεια, όπως την ήξερα, δεν υπάρχει πια.»
Γ., φοιτητής στο Δ.Π.Θ., 19 ετών.
Όταν βιώνουμε μία έντονη απώλεια μπορεί να αποδιοργανωθούμε εντελώς και να γίνουμε δυσλειτουργικοί σε πολλούς τομείς της ζωής μας. Μπορεί να νιώθουμε θλίψη και να θέλουμε να πενθήσουμε για ό,τι χάσαμε, πόνο, απογοήτευση, θυμό, άγχος, φόβο και αγωνία για το μετά. Από την άλλη, είναι πιθανό ο αποχωρισμός από μία κατάσταση -ακόμη κι αν δεν ήταν εύκολος- να φέρει και θετικά συναισθήματα, όπως ανακούφιση, ηρεμία, αποφασιστικότητα, ελπίδα και αισιοδοξία για το μέλλον.
«Χώρισα πρόσφατα από μία πολλή σημαντική σχέση για εμένα. Νιώθω χάλια και δεν ξέρω πως μπορώ να το ξεπεράσω. Κλαίω συνέχεια και δεν θέλω να δω κανέναν. Δεν πηγαίνω στα μαθήματά μου και δεν έχω όρεξη για τίποτα. Μου λείπει και δεν μπορώ να φανταστώ την ζωή μου χωρίς αυτόν τον άνθρωπο.»
Μ., φοιτήτρια στο Δ.Π.Θ., 22 ετών.
«Μου ήταν δύσκολο να απομακρυνθώ από την παρέα μου. Ήμασταν χρόνια φίλοι και κάναμε σχεδόν τα πάντα μαζί. Φοβάμαι μήπως δεν καταφέρω να κάνω νέους φίλους, είμαι όμως σίγουρος ότι πήρα την καλύτερη απόφαση. Η φιλία αυτή είχε καταλήξει να είναι αρνητική και επιβαρυντική για εμένα.»
Ν., φοιτητής στο Δ.Π.Θ., 19 ετών.
Όπως και να’ χει χρειάζεται να καταβάλουμε προσπάθεια για να βρούμε πάλι την ισορροπία στην ζωή μας, αλλά και μέσα μας. Να επαναπροσδιορίσουμε πράγματα και καταστάσεις και να βρούμε και πάλι νόημα στις νέες συνθήκες που δημιουργούνται. Να αποδεχτούμε την απώλεια και να συμφιλιωθούμε μαζί της. Να δώσουμε στον εαυτό μας χρόνο και υπομονή για την διαδικασία, χωρίς πίεση. Να θρηνήσουμε, να πονέσουμε, να εκτονώσουμε ό,τι αρνητικό νιώθουμε. Να μας φροντίσουμε, να είμαστε σε επαφή με τις ανάγκες μας, να μας κινητοποιούμε και να προσπαθούμε να κάνουμε πράγματα που μας ευχαριστούνε. Να εξωτερικεύουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, να είμαστε κοντά στους ανθρώπους που μας στηρίζουν, να μην διστάσουμε να ζητήσουμε βοήθεια όποτε την χρειαστούμε.
Οι αποχωρισμοί και το αίσθημα της απώλειας είναι αναπόφευκτα στην ζωή μας. Οι αλλαγές αυτές όσο κι αν μας δυσκολεύουν είναι τελικά κι αυτές που μας εξελίσσουν. Μας θυμίζουν ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο, τα πράγματα μεταβάλλονται και έχουν δυναμική. Ό,τι χάνεται, δίνει έδαφος σε κάτι νέο να γεννηθεί. Και έχοντας ενσωματώσει την εμπειρία και το βίωμα της απώλειας που ζήσαμε, έχουμε μεγαλύτερη εμπειρία και δύναμη να συνεχίσουμε και να δώσουμε στη νέα μας πραγματικότητα την μορφή που θέλουμε.