Ένα σημαντικό ζητούμενο για να είναι μία σχέση καλή, είναι το να βρεθεί η κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στην εγγύτητα και στην απόσταση. Κάθε σχέση ανάμεσα σε δύο άτομα είναι μοναδική, για το λόγο αυτό και το ιδανικό σημείο ισορροπίας διαφέρει από σχέση σε σχέση. Κάθε άτομο έχει τις δικές του ανάγκες και αναλόγως και με το πλαίσιο της σχέσης (ερωτικό, φιλικό, οικογενειακό, επαγγελματικό, κοινωνικό) αναζητεί άλλο βαθμό εγγύτητας ή απόστασης.
Εγγύτητα σημαίνει οικειότητα και πλησίασμα, το να ερχόμαστε κοντά με κάποιον και να συνδεόμαστε μαζί του συναισθηματικά. Να μοιραζόμαστε σκέψεις και συναισθήματα, να περνάμε χρόνο μαζί, να επικοινωνούμε και να αλληλεπιδρούμε στενά. Μέσα από την εγγύτητα βιώνουμε αμοιβαιότητα, κατανόηση και ζεστασιά και δεν νιώθουμε μοναξιά.
«Πολλές φορές στις προσωπικές μου σχέσεις δυσκολεύομαι να αφεθώ. Φοβάμαι να αφήσω τον άλλον να με πλησιάσει και να έρθουμε ουσιαστικά κοντά, με τον φόβο να μην πληγωθώ. Νιώθω ότι έτσι χάνω ευκαιρίες. Θα ήθελα πραγματικά να το αλλάξω, ώστε να μπορέσω να κάνω μία σχέση που να με γεμίζει και να μπορώ να είμαι ο εαυτός μου μέσα σ’ αυτήν.»
Λ., φοιτήτρια Δ.Π.Θ., 20 ετών.
Η εγγύτητα προσφέρει στην σχέση ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Λειτουργεί θετικά όταν είναι στον βαθμό εκείνο που επιτρέπει στο άτομο να διατηρεί την ταυτότητά του και την αυτονομία του και του δίνει τη δυνατότητα να λειτουργεί και ξεχωριστά μέσα στην σχέση.
Η αυτονομία αυτή εξασφαλίζεται με το να υπάρχει αντίστοιχα και κάποιος βαθμός απόστασης. Η απόσταση έχει να κάνει με το να θέτει κανείς τα προσωπικά του όρια και να απομακρύνεται στον βαθμό που τον κάνει να νιώθει περισσότερο άνετα. Να διαφυλάττει τον προσωπικό του χώρο και να έχει χρόνο για τον εαυτό του και για τις προσωπικές του ασχολίες. Με την έννοια αυτή η απόσταση δεν φαίνεται να είναι κάτι αρνητικό.
«Αγαπώ την κοπέλα μου αλλά κάποιες φορές νιώθω να πιέζομαι, γιατί κάνουμε τα πάντα μαζί. Θα ήθελα να κάνω κάποια πράγματα και μόνος μου, όπως το να βγω με τους φίλους μου. Φοβάμαι ότι λέγοντάς το μπορεί να νιώσει ότι την απορρίπτω και να δημιουργηθεί πρόβλημα στην σχέση μας.»
Β., φοιτητής Δ.Π.Θ., 21 ετών.
Όταν όμως η απόσταση μεγαλώνει και ξεπερνάει το σημείο εκείνο στο οποίο τα μέλη νιώθουν καλά και άνετα, αρχίζουν να δημιουργούνται προβλήματα στην σχέση. Η μεγάλη απομάκρυνση φέρνει δυσκολίες στην επικοινωνία και στερεί την ζεστασιά. Τα μέλη μπορεί να αρχίσουν να αποφεύγουν το ένα το άλλο και να νιώθουν δυσάρεστα συναισθήματα. Να υπάρχει απογοήτευση, ματαίωση προσδοκιών, έλλειψη κατανόησης, αναστάτωση, ένταση και οι άνθρωποι σιγά σιγά να αποξενώνονται.
Η αλήθεια είναι ότι, ενώ η εγγύτητα και η απόσταση ακούγονται να είναι έννοιες αντίθετες, σε μία σχέση λειτουργούν περισσότερο συνεργατικά και συμπληρωματικά, προσπαθώντας συνεχώς να βρούμε το σημείο εκείνο στο οποίο ισορροπούν καλύτερα. Το σημείο αυτό δεν σημαίνει ότι είναι πάντα σταθερό, καθώς άλλοτε μπορεί να έχουμε την ανάγκη να είμαστε πιο κοντά με τον άλλον, ενώ σε άλλη χρονική περίοδο χρειαζόμαστε περισσότερο χώρο και χρόνο για τον εαυτό μας.
Οι ανάγκες μας αλλάζουν, το ίδιο και οι σχέσεις μας. Κάθε σχέση είναι δυναμική και απαιτείται συνεχής προσπάθεια. Τα μέλη της σχέσης θα πρέπει να μπορούν να μετακινούνται ανάμεσα στους δύο πόλους της εγγύτητας και της απόστασης, αφουγκραζόμενα κάθε φορά τις ανάγκες που υπάρχουν, προσπαθώντας να επιτύχουν την πιο επιθυμητή θέση ώστε να εξασφαλίζεται μία υγιής σχέση.
Η ρύθμιση της εγγύτητας και της απόστασης δεν είναι κάτι εύκολο. Χρειάζεται να είμαστε ευέλικτοι, ανοιχτοί και να αφουγκραζόμαστε όχι μόνο τι θα ήθελε ο εαυτός μας αλλά και ο άλλος απέναντί μας.
Στις σχέσεις θα προκύπτουν πάντα δυσκολίες και ανισορροπίες. Είναι απαραίτητο να μπορούμε να μετακινούμαστε εύκολα στον άξονα εγγύτητας-απόστασης, να αλλάζουμε θέσεις και να κάνουμε τις διορθώσεις που χρειάζονται με το να είμαστε άλλοτε πιο κοντά και άλλοτε πιο μακριά. Να μην ξεχνάμε να διατηρούμε πάντα τον δίαυλο επικοινωνίας με τον απέναντι μας ανοιχτό και να έχουμε το όφελος της σχέσης μας ως σημαντικό ζητούμενο.